در شروع تغذیه تکمیلی شیرخوار باید مطابق میل شدست کم 8 بار در روز با شیر مادر تغذیه شود و در کنار آن هر روز بین دو تا سه وعده غذای تکمیلی دریافت کند.

در آغاز تغذیه تکمیلی، با توجه به توانایی شیرخوار، غذای کمکی باید بسیار ساده و نرم باشد و از موادی تشکیل شود که هضم آن برای کودک آسان باشد و به تدریج مواد غذایی دیگر نیز به آن افزوده شود.

حدود دو تا سه قاشق مرباخوری از فرنی یا حریره بادام با غلظت مناسب انتخاب های خوبی برای شروع تغذیه تکمیلی است. سپس مادر به تدریج در هفته ها و ماه های بعد از دفعات شیر دهی کاسته و به مقدار و تعداد وعده های تغذیه تکمیلی اضافه کند. غلظت و قوام غذای تکمیلی باید متناسب با سن شیرخوار باشد. به طوری که غلظت نخستین غذای تکمیلی مانند فرنی شبیه ماست معمولی است، اما به تدریج بر حسب سن شیرخوار باید غلظت غذا را افزایش داد، به طوری که غذای کودک از نیمه جامد به جامد تغییر یابد.

باید به تدریج و همزمان با افزایش مهارت های تغذیه ای شیرخوار تا 12 ماهگی انواع غذاهای نرم، نیمه جامد و جامد به در برنامه غذایی کودک گنجانده شود. در ابتدا مواد غذایی باید به شکل یک جزء (یک ماده غذایی) یا کمترین میزان اجزا مانند فرنی (آرد برنج، شیر مادر یا شیرپاستوریزه گاو و شکر) به شیرخوار داده شود.

در نظر داشته باشیم بین اضافه کردن مواد غذایی جدید، سه تا پنج روز فاصله گذاشته شود تا آلرژی شیرخوار به آن ماده غذایی یا نداشتن تحمل به آن مشخص شود. در صورتی که شیرخوار به خوردن غذایی بی میلی نشان داد، مادر یا مراقب کودک پافشاری نکند؛ بلکه برای دو تا سه روز آن غذا را حذف و سپس دوباره شروع کند. می توان تا 10 بار مجدد این کار را تکرار کرد تا شیرخوار آن را بپذیرد.

در تهیه تغذیه تکمیلی پس از غلات می توان گوشت (گوسفند و مرغ)، سبزی و میوه را در غذای شیرخوار گنجاند. گوشت ها، سبزی ها و میوه ها را می توان به شکل پوره (بدون نمک یا شکر) به شیرخوار داد. بنابراین بعد از معرفی فرنی و پوره گوشت می توان پوره سبزی ها و میوه ها (سیب، گلابی، موز رسیده، هویج و سیب زمینی) را به غذای شیرخوار اضافه کرد و پس از تحمل غذاهای یک جزئی یا با کمترین اجزا مانند فرنی، پوره گوشت پوره سبزی ها و میوه ها می توان ترکیبی از دو یا چند ماده غذایی مانند سبزی، میوه، گوشت و غلات را به شکل پوره های ترکیبی، سوپ، حلیم یا آش به شیرخوار داد.

از 9 ماهگی غذاهای انگشتی مانند تکه های کوچک میوه های نرم و رسیده و سبزی های پخته مانند موز، ماکارونی پخته شده، نان، پنیر، تکه های کوچک گوشت پخته شده و ریز ریز شده، هلو، هویج، سیب زمینی، گلابی یا چرخ کرده بدون چربی یا کوفته قلقلی پخته شده یا با پشت قاشق له شده به شیرخوار معرفی می شود. لازم به ذکر است میوه ها باید رسیده و نرم باشد و در غیر این صورت ابتدا باید پخته شده و سپس به کودک داده شود.

انوع گوشت ها مانند گوشت قرمز، مرغ و ماهی و همچنین تخم مرغ (سفیده و زرده) را پس از شروع بر حسب سن شیرخوار باید به طور روزانه و یا در هر زمان ممکن به او داد. پس از معرفی گوشت، می توان روزانه 30 گرم گوشت (یک تکه متوسط خورشتی) در غذای شیرخوار گنجاند.

این نکته مهم را در نظر داشته باشید که مواد غذایی چه از نظر نوع و چه از نظر مقدار، باید به تدریج به برنامه غذایی شیرخوار اضافه شود. تا پایان ماه هفتم تمام گروه های غذایی باید به تدریج به شیرخوار معرفی شود.

«یلدا مرتضوی»، مسوول واحد بهبود تغذیه شبکه بهداشت و درمان شهرستان بختگان